Ιερές μπίζνες με ...φιλοπεριβαλλοντικό μανδύα στο νησί της Σκύρου

Ιερές μπίζνες με ...φιλοπεριβαλλοντικό μανδύα στο νησί της Σκύρου
13 Απριλίου 2020, 09:20
A+ A-
Άρθρο του γιατρού και τ. Δημάρχου Σκύρου Μιλτιάδη Χατζηγιαννάκη

# Γράφει ο Dr. Μιλτιάδης Χατζηγιαννάκης

Συνταξιούχος Ιατρός του ΕΣΥ

Πρώην Δήμαρχος Σκύρου

κατά την περίοδο 2003-2014

Οι πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνουμε με την πανδημία του κορονοϊού έχουν ανατρέψει την καθημερινότητα όλων μας. Περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως ζουν πλέον σε καραντίνα και βομβαρδίζονται καθημερινά από τις δυσάρεστες ειδήσεις των δελτίων ειδήσεων. Η επιβολή  της καραντίνας για την καταπολέμηση της εξάπλωσης του κορονοϊού οδήγησε και σε κάτι θετικό, στη διαπίστωση ότι πρέπει άμεσα να ξεκινήσουν συντονισμένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση ενός άλλου σημαντικού προβλήματος που μαστίζει τον πλανήτη μας, αυτού της κλιματικής κρίσης.

Σύμφωνα με τις φωτογραφίες από τη NASA, στα περισσότερα αστικά κέντρα του κόσμου φαίνεται ότι όλο αυτό το διάστημα του εγκλεισμού σημειώθηκε μεγάλη πτώση των βλαβερών για την ατμόσφαιρα διοξειδίων ως αποτέλεσμα της μείωσης της ανθρώπινης δραστηριότητας. Παραδείγματος χάριν, σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος στην Αθήνα το διοξείδιο του αζώτου μειώθηκε κατά 23-31%.  Αυτή η προσωρινή μείωση για να έχει απτό αποτέλεσμα στο μέλλον, πρέπει μόλις βγούμε από την υγειονομική κρίση, να συνοδευτεί με νέα μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και συγκεκριμένα την αλλαγή του ενεργειακού μίγματος και τη μείωση εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.

Όμως, όπως και στην αντιμετώπιση του κορονοϊού, το εφαρμοσμένο νεοφιλελεύθερο μοντέλο για την παροχή δημόσιας υγείας εξάλειψε την ικανότητα των περισσοτέρων κρατών να δράσουν αποτελεσματικά στην έκτακτη ανάγκη που προέκυψε, έτσι και στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης φαίνεται να εφαρμόζεται το ίδιο ανεπιτυχές μοντέλο. Για παράδειγμα, οι πολιτικές του Προέδρου Τραμπ να περικόψει τον προϋπολογισμό του Κέντρου Ελέγχου Ασθενειών και να διαλύσει την ομάδα εργασίας για τις πανδημίες, οδήγησαν τις ΗΠΑ σήμερα να αριθμούν περίπου 2.000 θανάτους από τον ιό καθημερινά. Ενώ, στο ίδιο ακριβώς πνεύμα περιέκοψε όλη τη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Επομένως, είναι πρόδηλο ότι όπως η αντιμετώπιση της πανδημίας δεν είναι ένα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά ουδέτερο ζήτημα, καθώς είναι ένα ζήτημα συνδεδεμένο με τις κοινωνικές ανισότητες, έτσι και η προστασία του περιβάλλοντος και η καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης φαίνεται να είναι εξίσου ένα ζήτημα συνδεδεμένο με την κοινωνική δικαιοσύνη.

Πώς μπορούμε να μιλάμε για δίκαιη και ομαλή μετάβαση των κοινωνιών και της οικονομίας στην κλιματική ουδετερότητα, όταν έχουμε αυταρχικές επιλογές που δυναμιτίζουν το αναγκαίο κλίμα κοινωνικής συναίνεσης; Πώς γίνεται οι εκάστοτε εταιρίες, με τις ευλογίες των νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων να κερδοφορούν ασύστολα εις βάρος των τοπικών κοινωνιών; Πώς είναι δυνατόν να υπάρξει κοινωνική δικαιοσύνη χωρίς προηγούμενο διάλογο με την κοινωνία;

Σε αυτό ακριβώς το νεοφιλελεύθερο πλαίσιο εις βάρος της τοπικής κοινωνίας εντάσσονται και οι πρόσφατες αποφάσεις της ΡΑΕ για την εγκατάσταση ενός τεράστιου αιολικού πάρκου στη Σκύρο, που θα φτάσει στη συνολική ισχύ των 333MW. Οι δύο πρώτες αποφάσεις κάνουν λόγο για 27 ανεμογεννήτριες -ύψους 105 μέτρων και διαμέτρου 150 μέτρων η καθεμία- σε μία έκταση 37.000 και πλέον στρεμμάτων στο Νότιο τμήμα της Σκύρου. Και έπεται συνέχεια.

Η ιστορία δημιουργίας του αιολικού πάρκου ξεκίνησε περίπου δεκαπέντε χρόνια πριν, όταν οι μοναχοί της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την αποκλειστική ενασχόλησή τους με τα ιερά τους καθήκοντα και να ασχοληθούν με επενδύσεις. Μοναδικός σκοπός τους ήταν η κατασκευή ενός - τεραστίων διαστάσεων σε σχέση με την έκταση του νησιού - αιολικού πάρκου ισχύος 333MW (111 ανεμογεννητριών). Την ίδια περίοδο που στο νησί εορταζόταν ο πολιούχος του, Άγιος Γεώργιος, και ο ηγούμενος της Μονής ανακοίνωνε από τον άμβωνα της εκκλησίας ότι «το αιολικό πάρκο της Σκύρου θα γίνει γιατί είναι θέλημα Θεού», η «ιερή» εταιρία που είχαν συστήσει υπέβαλε στις 5 Απριλίου του 2005, εν κρυπτώ, στην αρμόδια Ρυθμιστική Αρχή Ενεργείας (ΡΑΕ) αίτηση για να λάβει την άδεια παραγωγής.

Η ενέργεια αυτή της Μονής Μεγίστης Λαύρας, χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, αλλά κυρίως η εμμονή της ως προς το τεράστιο μέγεθος προκάλεσε την αντίδραση της συντριπτικής πλειοψηφίας των Σκυριανών, του Δήμου Σκύρου με ομόφωνη απόφασή του, αλλά και όλων ανεξαίρετα των φορέων του νησιού. Στην εναντίωση της Σκυριανής κοινωνίας ήρθε να προστεθεί και η ομόφωνα αρνητική απόφαση για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου από την περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας το 2011. Παρά την αρνητική αυτή απόφαση, τις σοβαρές παρατηρήσεις κρατικών υπηρεσιών (Δ/ση δασών, Αρχαιολογία κλπ.) η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος αδειοδότησε το έργο και άνοιξε το δρόμο για την υλοποίησή του. Ο αγώνας αποτροπής της εγκατάστασης αυτής συνεχίστηκε αμείωτος και συμπληρώθηκε με προσφυγή στο ΣτΕ με ομόφωνη απόφαση του ΔΣ Σκύρου.

Όπως φαίνεται άρχισε από την πρώτη στιγμή ένας αγώνας για την αποτροπή της γιγαντιαίας εγκατάστασης που διαρκεί μέχρι σήμερα. Σε αυτόν τον αγώνα μεσολάβησε η δήλωση του τότε Υπουργού Περιβάλλοντος κ. Μανιάτη τον Νοέμβριο του 2013 όπου παρουσία των βουλευτών του νομού Ευβοίας, του Δημάρχου Σκύρου και εκπροσώπων της κοινοπραξίας, ότι δεν πρόκειται να υπογράψει άδεια χωρίς τη συναίνεση της τοπικής κοινωνίας. Υπήρξε ένα ακόμη διετές διάλειμμα. Με την υπ’ αριθ. 51979/18-11-2018 (ΦΕΚ 2 τευχ. ΔΕ 23/23-1-2018) του Υπουργού Περιβάλλοντος κ. Φάμελου καθορίστηκαν ζώνες και μέτρα προστασίας της φύσης και υπήρξε μία διετής απαγόρευση εγκατάστασης αιολικών σταθμών στην προστατευμένη περιοχή αυτή της Σκύρου, ώστε να υλοποιηθεί από τον Δήμο το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Lif Plus για την προστασία της βιοποικιλότητας (προϋπολογ. 1.500.000 ευρώ).

Ο αγώνας του νησιού ξεκίνησε πάλι με τη λήξη της ισχύος της παραπάνω απόφασης στην αρχή του 2020. Η ΡΑΕ χωρίς να χρονοτριβήσει εξέδωσε τις δύο προαναφερθείσες αποφάσεις αδειοδότησης για δημιουργία Αιολικού Σταθμού ισχύος 151,2MW οι οποίες είναι τμήμα του συνολικού έργου, των 333MW. Στις αποφάσεις αυτές, το Δημοτικό Συμβούλιο της Σκύρου εξέφρασε επισήμως, ξανά την ομόφωνη εναντίωσή του.

Επίσης, είναι γνωστό ότι με απόφασή του ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) επενδύει 4,4 δις ευρώ για δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης (2020-2030). Σκοπός του προγράμματος αυτού είναι η ηλεκτρική  διασύνδεση των νησιών με παράλληλη στροφή στην εγκατάσταση ΑΠΕ και την απεξάρτηση από τον λιγνίτη. Ένα από τα πρώτα βήματα του προγράμματος αυτού είναι και η διασύνδεση της Σκύρου με το ΚYΤ Αλιβερίου, μέσω υποβρύχιου καλωδίου με χρόνο περαίωσης του έργου το 2028. Ενώ παράλληλα στην αρχή του έτους η κυβέρνηση, με γνώμονα την ανωτέρω απεξάρτηση από τον λιγνίτη, ανακοίνωσε το κλείσιμο των λιγνιτορυχείων χωρίς όμως να δημοσιοποιήσει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα και χρονοδιάγραμμα αντικατάστασης της πρώτης ύλης με ΑΠΕ.

Πρέπει στο σημείο αυτό να τονιστεί ότι από πλευράς Σκυριανών δεν υπάρχει στείρα άρνηση. Ακόμα περισσότερο τώρα, που είναι πλέον προφανές ότι η κλιματική κρίση δεν έχει απλά χτυπήσει την πόρτα, αλλά έχει εισέλθει στις ζωές μας για τα καλά, είναι καθήκον μας ως κοινωνία να θωρακιστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο απέναντί της. Η προστασία του περιβάλλοντος και ο αγώνας μας δεν είναι μία ταμπέλα. Δεν είναι κάποια ευκαιρία για μικροπολιτικά παιχνίδια. Ως εκ τούτου, δεν υφίσταται δίλημμα “ναι ή όχι” στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Υφίσταται, η λογική ανησυχία όλων των κατοίκων του νησιού για τις σοβαρές συνέπειες που θα έχει για τον τόπο μας η ενδεχόμενη κατασκευή ενός τέτοιου τεράστιου έργου που είναι αντικειμενικά ασύμβατο με το μέγεθος του, αφού θα καταλαμβάνει  το 1/5 της συνολικής του έκτασης  και θα καλύπτει προστατευόμενες περιοχές χαρακτηρισμένες  Natura 2000. Μία έκταση 37.000  στρεμμάτων που η Μονή κατέχει την ιδιοκτησία βάσει Πατριαρχικών συγκυλλίων από την εποχή του Βυζαντίου και την κέρδισε μετά από μακροχρόνιες δικαστικές περιπέτειες με το Δημόσιο  και αποφάσεις για τις οποίες ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κος Σανιδάς στις 26 Ιουνίου 2009 με έγγραφό του άσκησε αναίρεση  λόγω ψευδομαρτυρικών καταθέσεων και παραπλάνησης του Δικαστηρίου!

Επιπλέον, η ανησυχία μας έγκειται στο γεγονός ότι η επιχειρούμενη εγκατάσταση δεν συμβαδίζει με τη φέρουσα ικανότητα του νησιού. Δεν συμβαδίζει με τις κατευθύνσεις του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού για την πατρίδα μας (ΦΕΚ 2464Β) βάσει του οποίου τα νησιά ως ειδική κατηγορία χώρου και ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών πρέπει να έχουν αυστηρότερα κριτήρια αδειοδότησης. Ένα τέτοιο φαραωνικό έργο, θα προκαλέσει τεράστιο πλήγμα στο φυσικό κεφάλαιο του νησιού, αλλά και στη σκυριανή κοινωνία, η οποία θα χάσει κάθε βήμα συμμετοχικού αναπτυξιακού σχεδιασμού.

Συμμετοχικός αναπτυξιακός σχεδιασμός, βέβαια, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον δημοκρατικό χωρικό και περιβαλλοντικό σχεδιασμό, που θα λειτουργήσει ως ασπίδα άσκησης πολιτικής για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου. Δεν μπορεί να υπάρξει με αυταρχικές αποφάσεις της κυβέρνησης, χωρίς να εισακουστούν οι τοπικές κοινωνίες. Αντίθετα, πρέπει να υπάρξει ένας χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός με ψηφιακά εργαλεία γης που θα κατανέμει αναλογικά ανά την επικράτεια τις εγκαταστάσεις ΑΠΕ. Δεν γίνεται ένα νησί να σηκώσει το 17% των ΑΠΕ που είναι υποχρεωμένη η χώρα μας να αναπτύξει σε όλη την επικράτειά της, αν και σύμφωνα με τον εθνικό χωροταξικό σχεδιασμό δεν ανήκει στις περιοχές αιολικής προτεραιότητας.

Τέλος, δεν μπορεί να υπάρξει δίκαιη και ομαλή μετάβαση της κοινωνίας και της οικονομίας στην κλιματική ουδετερότητα, χωρίς την πρόληψη και την αντιμετώπιση των ανισοτήτων, χωρίς να ακουστούν οι τοπικές κοινωνίες και χωρίς να βγάλει η Νέα Δημοκρατία το υποκριτικά φιλοπεριβαλλοντικό προσωπείο της. Ένα υποκριτικό προσωπείο πασιφανές σήμερα και στον τομέα της Υγείας, σύμφωνα με το οποίο εν καιρώ πανδημίας, ονομάζει ήρωες το ιατρικό και παραϊατρικό δυναμικό του Δημοσίου Συστήματος Υγείας ενώ πριν από μερικά χρόνια, εν καιρώ μνημονίων, τους χαρακτήριζε τεμπέληδες, μειώνοντας δραματικά τις οργανικές θέσεις, «πέτυχε» τη συρρίκνωση του ΕΣΥ προς όφελος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, η οποία στις σημερινές δύσκολες καταστάσεις αποδεικνύεται παντελώς ανεπαρκής.

Επιστροφή